Ναός Παναγίας Κρήνας - Panagia Krina church
©Konstantinos Mil. Anagnostou - chiosphotos.gr
Ο ναός της Παναγίας Κρήνας, στους Βαβύλους, κατασκευάστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα. Κτήτορες του αρχικού ναού ήταν ο Ευστάθιος Κοδράτος και η σύζυγός του Ειρήνη Δούκαινα Πεπαγωμένη που ανήκαν στον κύκλο της αυλής της Κωνσταντινούπολης και διακόσμησαν τον ναό με τοιχογραφίες.
Διασώζεται ακόμα εντός του ναού τοιχογραφικός διάκοσμος άλλων πέντε διαφορετικών εποχών (αρχές 14ου αι., 15ου αι., 16ου αι.,18ου αι., και 19ου αι.). Με τον καταστροφικό σεισμό του 1881 κατέρρευσε το ημισφαιρικό τμήμα του τρούλου του κυρίως ναού καθώς και ο τρουλίσκος του νάρθηκα, οι οποίοι ανακατασκευάσθηκαν στην συνέχεια. Ο ναός της Παναγίας Κρήνας ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των νησιώτικων οκταγωνικών ναών και μιμείται σε περιορισμένο μέγεθος το καθολικό της Νέας Μονής. Αποτελείται από τον κυρίως ναό, εσωνάρθηκα και τον ερειπωμένο σήμερα εξωνάρθηκα. Ο κυρίως ναός και ο εσωνάρθηκας είναι σύγχρονοι και κατασκευάστηκαν στα τέλη του 12ου αι., ενώ ο εξωνάρθηκας προστέθηκε πολύ αργότερα κατά τον 18ο αι. Στο μεγαλύτερο μέρος του, το εσωτερικό καλύπτεται από τοιχογραφίες του 12ου αι. Κατά το 1968 στερεώθηκε και επισκευάστηκε η στέγη, ενώ το 1983 έγιναν στερεωτικές εργασίες στον δυτικό τοίχο του εξωνάρθηκα και επί μέρους εργασίες στην στέγη του ναού. Τα έτη 1988 και 1995 πραγματοποιήθηκαν διερευνητικές τομές στα θεμέλια του ανατολικού τμήματος του ναού. Από το 1981 έως το 1984 αποτοιχίσθηκαν οι μεταγενέστερες φάσεις τοιχογραφιών που κάλυπταν όλο το εσωτερικό και αποκαλύφθηκε η αρχική φάση του 12ου αι. Αποτοιχισμένες τοιχογραφίες δώδεκα προφητών που ανήκουν στην δεύτερη φάση διακόσμησης βυζαντινής εποχής του ναού (14ου αι.) εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο Χίου (Μετζητιέ Τζαμί). Ακόμη, στο Βυζαντινό Μουσείο Χίου εκτίθενται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, οι οποίες προέρχονται από την τοιχογράφηση του ναού που έγινε το έτος 1734 από το ζωγράφο Μιχαήλ Χωματζά.
The church of Panagia Krina, at Vavili village, was built around the end of the 12th century. The church was built by Efstathios Kodratos and his wife Eirini Doukaina Pepagomeni who were members of the court in Constantinople. The church has been well maintained; its architecture is that of the “island” octagonal type and resembles the main church (katholicon) of Nea Moni to a small degree. It is comprised of the dome, the esonarthex and the exonarthex. The catastrophic earthquake of 1881 destroyed the hemispherical portion of the dome in addition to the smaller dome of the narthex, which was reconstructed shortly thereafter. The majority of the interior walls are covered with paintings, the first of which is dated to the 13th century. Six different periods of wall painting and decoration are exhibited on at least two layers, thus depicting how Chian art progressed over time. The first illustration (dated around the 13th century) is directly across the entrance of the church, on the narthex and stretches into the main portion of the church where the more recent layer dating to the Turkish Occupation is apparent. Also located on the narthex, is another example from the Byzantine period, yet of a completely different style. This illustration depicts various portrayals that are not clearly visible. The wall paintings that were detached from the second layer depict 12 prophets, dated to the end of the 14th century in addition to two marble blocks derived from the original iconostasis of the church are all displayed in the Ioustiniani Palace in the Castle of Chios. Portions of the murals painted by Michael Chomatzas in 1734 are also on display in the Byzantine Museum of Chios (Medjitie Cami).
Πηγή: Chios.gr